ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΓΙΑ 25-5-2013 ΘΕΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΑΝΕΜΟ

Με την επιστολή αυτή θα θέλαμε ως ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΝΕΜΟΣ να θέσουμε δυο σοβαρά θέματα

προς συζήτηση εκτός ημερήσιας διάταξης κατά την συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου στην Σαντορίνη στις 25/5/2013.

1. Το ένα θέμα αφορά στην συνέχιση των μετρήσεων σε δείγματα θαλάσσιου νερού και θαλάσσια είδη σχετικά με τις επιπτώσεις από το ναυάγιο του SEA DIAMOND, με βάση και την παλιότερη συζήτηση και απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου, που όμως δεν υλοποιήθηκε από τότε. Επίσης, το θέμα του συντονισμού της ανέλκυσης του ναυαγίου το οποίο αποτελεί εγκαταλλειμμένο απόβλητο, σύμφωνα και με παλιότερη δήλωση του τότε Ευρωπαίου Επιτρόπου Περιβάλλοντος κ Στ. Δήμα.
2. Το δεύτερο θέμα αφορά στην ραγδαία διάβρωση της ακτής Πλατύς Γυαλός Σίφνου ως αποτέλεσμα έργου που υλοποιήθηκε από την τότε Νομαρχία. Η διάβρωση προχωράει με πολύ γρήγορο ρυθμό και πλέον έχει προκαλέσει ζημιά όχι μόνο στην ακτή αλλά και σε κτίσματα και η κατάσταση θα επιδεινωθεί, με δεδομένη την μορφή της ακτής και τις τάσεις διάβρωσης.

1. Παρακολούθηση νερών και ανέλκυση ναυαγίου SEA DIAMOND

ΟΑ_Α.Ερ. 1/Ναυάγιο SEA DIAMOND (συνεδρίαση 03/03/2011)

Eρώτηση προς τον Περιφερειάρχη κ Γ. Μαχαιρίδη, και τους αντιπεριφερειάρχες κ Γ. Πουσσαίο και Γ. Μακρυωνίτη, σε συνέχεια της επιστολής μας την 20/2/2011

(με βάση το άρθρο 16 του σχεδίου Εσωτερικού Κανονισμού του Περιφερειακού Συμβουλίου)

Θέμα: Ενημέρωση του Περιφερειακού Συμβουλίου για τη θέση της Περιφέρειας σε σχέση με το ναυάγιο SEA DIAMOND

Σε πρόσφατη έκθεσή¹ του (Φεβρουάριος 2011), ο Συνήγορος του Πολίτη διαπιστώνει «αδράνεια του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου Θήρας και των συναρμόδιων υπουργείων Εμπορικής Ναυτιλίας, Αιγαίου & Νησιωτικής Πολιτικής (νυν Υπ. Θαλασσίων Υποθέσεων, Νήσων & Αλιείας) και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας & Δημ. Έργων (νυν Υπ. Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιμ. Αλλαγής), όσον αφορά την πρόβλεψη και αντιμετώπιση των επιπτώσεων του ναυαγίου. Συγκεκριμένα, δεν έχει γίνει μέχρι και σήμερα ολοκληρωμένη εκτίμηση του ενδεχόμενου περιβαλλοντικού κινδύνου από την μακρόχρονη παραμονή του ναυαγίου στο βυθό της Καλντέρας. Κατά συνέπεια δεν είναι δυνατό να υπολογισθούν οι εν δυνάμει επιπτώσεις στο θαλάσσιο οικοσύστημα, στην τουριστική ανάπτυξη και στην οικονομική γενικότερα δραστηριότητα του νησιού. Επίσης δεν έχει καταρτισθεί σχέδιο αντιμετώπισης πιθανής διαρροής ρυπογόνων ουσιών, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο ΠΔ 11/2002».

Κατά συνέπεια «Ο Συνήγορος του Πολίτη πρότεινε στους συναρμόδιους φορείς να εκπονήσουν περιβαλλοντική μελέτη για την εκτίμηση των μακροχρόνιων επιπτώσεων του ναυαγίου. Επίσης πρότεινε, ανάλογα με τα αποτελέσματα της μελέτης, να χαρακτηριστεί τμήμα ή το σύνολο του ναυαγίου ως απόβλητο, και να γίνει μελέτη που να ορίζει τα απαιτούμενα μέτρα προκειμένου να αποτραπεί ενδεχόμενη μελλοντική ρύπανση.

Ο Συνήγορος ζήτησε να τροποποιηθεί το νομοθετικό πλαίσιο, ώστε σε περιπτώσεις ναυαγίων να συντάσσονται υποχρεωτικά ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες, που θα αναλύουν τους ενδεχόμενους περιβαλλοντικούς «κινδύνους». Τέλος, πρότεινε τη μεταφορά των αρμοδιοτήτων αντιμετώπισης περιστατικών θαλάσσιας ρύπανσης από ναυάγια από τα Δημοτικά Λιμενικά Ταμεία στις κεντρικές υπηρεσίες των αρμόδιων υπουργείων ή στην περιφερειακή αυτοδιοίκηση».

Επίσης, ο Συνήγορος του Πολίτη διαπιστώνει ότι «Μέχρι σήμερα, οι αρμόδιες υπηρεσίες δεν έχουν ανταποκριθεί στις προτάσεις του πορίσματος (Δεκέμβριος 2010) του Συνηγόρου του Πολίτη».

Υπενθυμίζουμε ότι κατά την συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου της 31/1/2011 στη Σύρο, είχαμε επισημάνει ότι είναι απαραίτητο πριν εκλεγούν τα μέλη του Περιφερειακού Συμβουλίου που θα συμμετάσχουν στις επιτροπές ανέλκυσης ναυαγίων να έχει συζητηθεί η θέση του Περιφερειακού Συμβουλίου και της Περιφέρειας για το θέμα της ανέλκυσης του Sea Diamond.²

Σε μια παράλληλη εξέλιξη, πριν από μερικές μέρες (18/2/2011), παρουσιάστηκαν στην Σαντορίνη τα συμπεράσματα της μελέτης «Ποιοτικός και ποσοτικός χαρακτηρισμός των επικίνδυνων και τοξικών ουσιών του ναυαγίου του «Sea Diamond» – Περιβαλλοντικές επιπτώσεις παρούσες και μελλοντικές» που εκπονήθηκε για λογαριασμό της Νομαρχίας Κυκλάδων από το Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Διαχείρισης Τοξικών και Επικίνδυνων Αποβλήτων του Πολυτεχνείου Κρήτης, για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του ναυαγίου.

Με την από 20/2/2011 επιστολή μας ζητούσαμε να προσκληθεί στη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου στην Ρόδο (3/3/2011) ο καθηγητής κ Ε. Γιδαράκος για να παρουσιάσει τα συμπεράσματα της μελέτης, κάτι που δεν έχει γίνει, όμως, σύμφωνα με την ημερήσια διάταξη που μοιράστηκε στους Περιφερειακούς Συμβούλους.

Με δεδομένο ότι η μελέτη διαπιστώνει «παρουσία βαρέων μετάλλων και ρύπων στην θαλάσσια περιοχή της Καλντέρας και σε θαλασσινά», καθώς και «δημιουργία ενός τοξικού μείγματος από την διάλυση συσκευών με επικίνδυνα/τοξικά υλικά» και χαρακτηρίζει ως «αναγκαιότητα την ανέλκυση ή την απομάκρυνση του ναυαγίου του Sea Diamond»,

ερωτώνται ο Περιφερειάρχης κ Γ. Μαχαιρίδης και οι δυο αρμόδιοι αντιπεριφερειάρχες κ Γ. Πουσσαίος και Γ. Μακρυωνίτης:

1. Έχει παραλάβει η Περιφέρεια Ν. Αιγαίου την μελέτη που εκπόνησε για λογαριασμό της Νομαρχίας Κυκλάδων το Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Διαχείρισης Τοξικών και Επικίνδυνων Αποβλήτων του Πολυτεχνείου Κρήτης, για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του ναυαγίου; (παρακαλούμε να τεθεί στη διάθεσή μας αντίγραφο της μελέτης)

2. Προτίθεται η Περιφέρεια Ν. Αιγαίου να αναλάβει κάποια πρωτοβουλία με βάση τις δυο βασικές διαπιστώσεις του Συνηγόρου του Πολίτη:

(α) ανάλογα με τα αποτελέσματα της μελέτης, να χαρακτηριστεί τμήμα ή το σύνολο του ναυαγίου ως απόβλητο, και να γίνει μελέτη που να ορίζει τα απαιτούμενα μέτρα προκειμένου να αποτραπεί ενδεχόμενη μελλοντική ρύπανση)

(β) μεταφορά των αρμοδιοτήτων αντιμετώπισης περιστατικών θαλάσσιας ρύπανσης από ναυάγια από τα Δημοτικά Λιμενικά Ταμεία στις κεντρικές υπηρεσίες των αρμόδιων υπουργείων ή στην περιφερειακή αυτοδιοίκηση;

3. Σχεδιάζει η περιφέρεια να αναλάβει κάποια πρωτοβουλία για την ανέλκυση ή την απομάκρυνση του ναυαγίου του Sea Diamond πριν δημιουργηθούν μη αντιστρεπτές καταστάσεις, όπως υποδεικνύει η μελέτη του Τμήματος Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης;

2. Σοβαρή διάβρωση ακτής Πλατύ Γιαλού Σίφνου λόγω κακής εκτέλεσης έργου
   Ήδη στις 21 Μαίου 2011 είχα υποβάλει προς την Περιφερειακή Αρχή επερώτηση για τα θέματα διάβρωσης ακτών και ιδιαίτερα της ακτής Πλατύ Γυαλός Σίφνου ως αποτέλεσμα κακής εκτέλεσης έργου με χρηματοδότηση μάλιστα του έργου από ευρωπαϊκούς κι εθνικούς πόρους. Με δεδομένο ότι από τότε η κατάσταση έχει χειροτερεύσει και έχουν ήδη προκληθεί βλάβες όχι μόνο στην ακτή και το περιβάλλον αλλά και σε κτίσματα στην ακτή και η κατάσταση επιδεινώνεται ραγδαία, θέτω το θέμα προς συζήτηση εκτός ημερήσιας διάταξης στην συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου στις 25/5/2013 στην Σαντορίνη.

ΟΑ_Α.ΕΠ. 4/ ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΒΡΩΣΗΣ ΑΚΤΩΝ ΣΤΗ ΣΙΦΝΟ (7^η συνεδρίαση Περιφερειακού Συμβουλίου)

Επερώτηση (21 Μαΐου 2011)

προς τον Περιφερειάρχη κ Γ. Μαχαιρίδη, και τον αντιπεριφερειάρχη κ Γ.Μακρυωνίτη

(με βάση το άρθρο 16 του σχεδίου Εσωτερικού Κανονισμού του Περιφερειακού Συμβουλίου)

Για να συζητηθεί στην 7η συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου στη Σύρο

Θέμα: Διάβρωση ακτής Πλατύ Γιαλού Σίφνου λόγω κακού σχεδιασμού λιμενικού έργου

Μέσα σε ελάχιστα χρόνια από την κατασκευή του έργου «αλιευτικό καταφύγιο Πλατύ Γιαλού» (το έργο ξεκίνησε το 2005 και ολοκληρώθηκε το 2009) διαπιστώνονται έντονα φαινόμενα διάβρωσης στην ακτή αυτή της Σίφνου. Διαπιστώνεται χειροτέρευση της κατάστασης, η άμμος έχει φύγει πολλά μέτρα από την ακτή, ενώ μέρος της έχει συσσωρευτεί προς την πλευρά της ακτής όπου έχει κατασκευαστεί το λιμενικό έργο. Είναι σαφές, σε όποιους έχουν γνώσεις σχετικά με την δυναμική των παράκτιων συστημάτων, ότι η διάβρωση οφείλεται σε βίαιη ανατροπή των κινήσεων των θαλασσίων ρευμάτων που διαμορφώνουν με δυναμικό τρόπο ένα παράκτιο σύστημα εξαιτίας του λιμενικού έργου.

Είχα εγκαίρως ενημερώσει όσους ενεπλάκησαν με την προώθηση του έργου ότι αν δεν γίνονταν αξιόπιστη ακτομηχανική και γενικότερα περιβαλλοντική μελέτη και δεν εφαρμόζονταν σωστός σχεδιασμός για το έργο θα παρουσιάζονταν σύντομα φαινόμενα διάβρωσης. Οι προβλέψεις αυτές επιβεβαιώθηκαν δυστυχώς πολύ γρήγορα. Φαίνεται ότι το έργο μάλλον έγινε – παρά τις περί αντιθέτου διαβεβαιώσεις - χωρίς τις κατάλληλες μελέτες, παρά την υποχρέωση της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Κυκλάδων και των αρμόδιων αρχών να διασφαλίσουν την εκτέλεση του έργου με τρόπο που δεν θα προκαλούσε περιβαλλοντική και οικονομική καταστροφή. Φαινόμενα διάβρωσης έχουν εμφανιστεί και στην παραλία των Καμαρών από την κατασκευή τις προηγούμενες δεκαετίες μόλων και αργότερα του λιμανιού του νησιού, χωρίς προφανώς των κατάλληλων έργων προστασίας, αλλά η διάβρωση έχει διαφορετικές επιπτώσεις, με δεδομένο ότι τα κτίρια είναι σε μεγαλύτερη απόσταση από τη θάλασσα και οι φυσικές άμυνες της ακτής αυτής έχουν σε σημαντικό βαθμό επανακάμψει (αμμόλοφοι, παράκτια βλάστηση, επαναδημιουργία μέρους της παλιάς λίμνης κα) και λειτουργούν ως ζώνη εκτόνωσης (buffer zone).

Η παραλία του Πλατύ Γιαλού είναι, αντιθέτως, πολύ ευάλωτη σε οποιοδήποτε φαινόμενο διάβρωσης, με δεδομένο ότι είναι πολύ στενή η λωρίδα γης μεταξύ υπαρχόντων κτιρίων και της θάλασσας και παραλλήλως είναι μια από τις πιο τουριστικές και χτισμένες ακτές της Σίφνου. Το περιβαλλοντικό και οικονομικό κόστος από την επέκταση της διάβρωσης θα είναι πολύ υψηλό για την τοπική κοινωνία. Ο κίνδυνος σε μερικά χρόνια να παρασυρθούν από τη θάλασσα κτίρια μεταξύ των οποίων τουριστικές εγκαταστάσεις, κεραμοποιεία και εστιατόρια είναι υπαρκτός, όπως αποδεικνύει η ευρωπαϊκή και διεθνής εμπειρία.

Στο Νομαρχιακό Συμβούλιο Κυκλάδων είχε συζητηθεί το 2010 και είχε αποφασισθεί η υπογραφή προγραμματικής σύμβασης ανάμεσα στην Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κυκλάδων, τον Δήμο Σίφνου, το Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο Σίφνου και το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών με θέμα: «Έρευνα Συνθηκών Διάβρωσης Ακτών Σίφνου – Προτάσεις αντιμετώπισης» προϋπολογισμού 85.793 Ευρώ. Η Σύμβαση όμως δεν υπογράφτηκε.

Το συγκεκριμένα έργο, όμως, δεν περιλήφθηκε ούτε σε αυτά που θα χρηματοδοτηθούν μέσω του προϋπολογισμού της Περιφέρειας. Σύμφωνα με την συζήτηση που έγινε στο Δημοτικό Συμβούλιο Σίφνου (Πρακτικό αριθμ. 9/2011 και Απόφαση αριθμ 89/2011) ο Δήμος Σίφνου έχει απευθυνθεί με επιστολές του Δημάρχου στην Περιφέρεια Ν Αιγαίου για να ενταχθεί το θέμα στον προϋπολογισμό της αλλά κάτι τέτοιο δεν έγινε.

Επειδή την ευθύνη έγκρισης των μελετών, παρακολούθησης κι επίβλεψης των μελετών είχαν οι υπηρεσίες της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Κυκλάδων

Επειδή τα θέματα περιβάλλοντος πρέπει να είναι ψηλά στις προτεραιότητες της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης Ν Αιγαίου, η οποία πρέπει να συμβάλλει με όλες τις δυνάμεις της στην διαμόρφωση και υλοποίηση μιας πολιτικής που θα διασφαλίζει ότι τα έργα που γίνονται μελετώνται σωστά και υλοποιούνται με τρόπο ώστε να μην προκαλούνται βλάβες στο περιβάλλον

Επειδή το θέμα δεν αφορά μόνο τη Σίφνο αλλά σχεδόν όλα τα νησιά, όπου εκτελούνται λιμενικά ή γενικότερα τεχνικά έργα. Σύμφωνα με την μελέτη “EUROSION”³ από τα 875 χιλιόµετρα ευρωπαϊκών ακτών που άρχισαν να διαβρώνονται τα τελευταία 20 χρόνια, το 63% βρίσκεται σε λιγότερο από 30 χιλιόµετρα απόσταση από περιοχές που άλλαξαν πρόσφατα λόγω τεχνικών έργων

Επειδή ανησυχητικές διαστάσεις έχει λάβει το φαινόμενο της διάβρωσης ακτών και σε πολλά άλλα νησιά, με μεγαλύτερα προβλήματα να καταγράφονται στη Ρόδο⁴. Για παράδειγμα σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν το 2008 με βάση προμελέτη που ανατέθηκε από τη δημοτική αρχή και εκπονήθηκε από το τεχνικό γραφείο Aqua Terra, με επικεφαλής τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Πατρών Κωνσταντίνο Γούδα και μελετητές τους Χριστόφορο Καπόπουλο και Ευτυχία Ψαρροπούλου, η διάβρωση των ακτών του (τότε) δήμου Πεταλούδων έχει φθάσει από το 1936 μέχρι σήμερα στα 1350 στρέμματα και οι παραλίες του (τότε) δήμου έχουν μειωθεί κατά 1.350.000 τετραγωνικά μέτρα

Επειδή σε εξέλιξη βρίσκεται μελέτη που αφορά τη διάβρωση των ακτών του δήμου Καμείρου για λογαριασμό του Δήμου Ροδίων από τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Αιγαίου Θεοφάνη Καραμπά με χρονοδιάγραμμα παράδοσής της τον προσεχή Ιούλιο

Επειδή η Ελλάδα είναι 4^η στη σειρά κατάταξης των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς την διάβρωση, σύμφωνα με την σχετική μελέτη "EUROSION – Living with Coastal Erosion in Europe: Sediment and Space for Sustainability" που εκπονήθηκε για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με τα νησιά να βρίσκονται στις περιοχές υψηλού κινδύνου

Επειδή το ένα πέμπτο των ακτών της Ευρώπης των 25, περίπου 20.000 χιλιόμετρα, έχει επηρεαστεί ήδη σοβαρά ή αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα από τη διάβρωση, µε την ακτογραµµή να υποχωρεί κατά 0,5 έως 2 μέτρα κάθε χρόνο, και σε κάποιες σοβαρές περιπτώσεις µμέχρι και 15 µμέτρα. Πάνω από15 τετραγωνικά χιλιόμετρα το χρόνο χάνονται ή επηρεάζονται σε σημαντικό βαθμό⁵.

Επειδή οι περιβαλλοντικές υπηρεσίες της ευρωπαϊκής παράκτιας ζώνης, σύμφωνα µε στοιχεία ανεξάρτητων εκτιμητών, θα µμπορούσαν να αποτιμηθούν σε18-240 δισεκατοµµύρια δολάρια το χρόνο, σε όρους θετικών περιβαλλοντικών ωφελειών ενώ σύμφωνα µε εκτιμήσεις για λογαριασμό της ΕΕ, η Ολοκληρωμένη ∆ιαχείριση της Παράκτιας Ζώνης µμπορεί να προσθέσει κατά μέσον όρο 7% στο ΑΕΠ ενός κράτους µέλους της ΕΕ αλλά από την άλλη οι δημόσιες δαπάνες για την καταπολέμηση της διάβρωσης αυξάνονται και για το 2001 υπολογίζεται ότι έφτασαν σε3, 2 δισεκατοµµύρια ευρώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Κάθε χρόνο, εκατοντάδες σπίτια στην παράκτια ζώνη της Ευρώπης πρέπει να εγκαταλειφθούν ή χάνουν την αξία τους επειδή κινδυνεύουν άμεσα να καταρρεύσουν ή να καταληφθούν από τη θάλασσα, συνήθως εξαιτίας ακατάλληλων ή κακά σχεδιασμένων έργων που εντείνουν ή προκαλούν τη διάβρωση παράκτιων περιοχών.

Επειδή σύμφωνα με την ευρωπαϊκή πολιτική για την παράκτια ζώνη, οι εθνικές και περιφερειακές αρχές πρέπει να βασίζονται

«α) σε μια ευρεία σφαιρική προοπτική (θεματική και γεωγραφική), η οποία λαμβάνει υπόψη την αλληλεξάρτηση και την ανομοιότητα των φυσικών συστημάτων και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων που επηρεάζουν τις παράκτιες περιοχές·

β) σε μια μακροπρόθεσμη προοπτική που λαμβάνει υπόψη την αρχή της προφύλαξης, καθώς και τις ανάγκες των σημερινών και των μελλοντικών γενεών·

γ) σε μια προσαρμοστική διαχείριση στο πλαίσιο μιας σταδιακής διαδικασίας, η οποία διευκολύνει την προσαρμογή, αναλόγως της εξελίξεως των προβλημάτων και των γνώσεων. Αυτό συνεπάγεται την ανάγκη για μια υγιή επιστημονική βάση σε ό,τι αφορά την εξέλιξη της παράκτιας ζώνης·

δ) στην τοπική ιδιαιτερότητα και τη μεγάλη ποικιλομορφία των ευρωπαϊκών παράκτιων ζωνών, ώστε να μπορούν να αντιμετωπίζονται οι πρακτικές ανάγκες τους με συγκεκριμένες λύσεις και ευέλικτα μέτρα·

ε) στην αξιοποίηση των φυσικών διαδικασιών και το σεβασμό της χωρητικότητας των οικοσυστημάτων, ώστε οι ανθρώπινες δραστηριότητές να καθίστανται μακροπρόθεσμα περισσότερο φιλοπεριβαλλοντικές, κοινωνικά υπεύθυνες και οικονομικά υγιείς·

στ) στη συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων μερών (οικονομικοί και κοινωνικοί εταίροι, οργανώσεις που αντιπροσωπεύουν τους κατοίκους παράκτιων ζωνών, μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) και ο επιχειρηματικός τομέας) στη διαδικασία διαχείρισης, π.χ. μέσω συμφωνιών και βάσει κατανομής των αρμοδιοτήτων·

ζ) στην υποστήριξη και τη συμμετοχή των αρμόδιων διοικητικών φορέων σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, μεταξύ των οποίων θα πρέπει να δημιουργηθούν ή να διατηρηθούν κατάλληλοι δεσμοί με στόχο τη βελτίωση του συντονισμού των διαφόρων εν ισχύ πολιτικών. Συμπράξεις με τις περιφερειακές και τις τοπικές αρχές, καθώς και μεταξύ τους, θα πρέπει να συνάπτονται, όπου δει·

η) στη χρησιμοποίηση ενός συνδυασμού μέσων ικανού να διευκολύνει τη συνοχή μεταξύ στόχων τομεακών πολιτικών, αφενός, και σχεδιασμού και διαχείρισης, αφετέρου».

Επειδή οι παράκτιες περιοχές στο Ν Αιγαίο υποφέρουν ήδη εξαιτίας των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων αλλά θα είναι εκτεθειμένες σε ακόμα μεγαλύτερους κινδύνους στο μέλλον, λαμβάνοντας υπόψη τις συνέπειες τις κλιματικής αλλαγής που θα εντείνει υπάρχοντα προβλήματα (άνοδος της στάθμης της θάλασσας, αλλαγές στη συχνότητα και την ένταση των καταιγίδων, επιδείνωση παράκτιας διάβρωσης και αύξηση των πλημμυρικών φαινομένων)⁶

Επειδή είναι σε εξέλιξη η συζήτηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την Θαλάσσια Στρατηγική⁷ και την Οδηγία Πλαίσιο 2008/56/ΕΚ για τη Θαλάσσια Στρατηγική, που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και συστάσεις για την προώθηση ολοκληρωμένου Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, ενώ παράλληλα είναι σε εξέλιξη και η διαβούλευση που έχει ξεκινήσει το ΥΠΕΚΑ για την ενσωμάτωσή της Οδηγίας Πλαίσιο 2008/56/ΕΚ στο εθνικό δίκαιο

Επειδή η Περιφέρεια, το Περιφερειακό Συμβούλιο αλλά και ο Περιφερειάρχης και ο αρμόδιος Αντιπεριφερειάρχης προσωπικά θα πρέπει να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες στην κατεύθυνση της έγκαιρης παρέμβασης σε σοβαρά προβλήματα, της αξιοποίησης παθημάτων ώστε να βελτιώνεται ο σχεδιασμός και η εκτέλεση των έργων,

Επειδή η Οικονομική Επιτροπή στην οποία έχουν μεταφερθεί – κατά την άποψή μας εντελώς λανθασμένα – οι αρμοδιότητες του Περιφερειακού Συμβουλίου Ν Αιγαίου για γνωμοδότηση σε σχέση με Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων πρέπει να έχει πλήρη γνώση των προβλημάτων που μπορεί να προκύψουν και από άλλα ανάλογα έργα σε διάφορα νησιά

Ερωτείστε:

• Εάν προτίθεται η Περιφέρεια Ν Αιγαίου να χρηματοδοτήσει τη μελέτη «Έρευνα Συνθηκών Διάβρωσης Ακτών Σίφνου – Προτάσεις αντιμετώπισης» με δεδομένο ότι την ευθύνη για το φαινόμενο διάβρωσης στην παραλία Πλατύ Γιαλού Σίφνου φέρει η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κυκλάδων που δεν διασφάλισε τη σωστή μελέτη και εκτέλεση του έργου
• Σε τι ενέργειες πρόκειται να προβεί η Περιφέρεια για να εξεταστεί (α) αν έχουν γίνει για το έργο οι κατάλληλες μελέτες (μεταξύ άλλων ακτομηχανική), (β) αν τυχόν έχουν εκπονηθεί, κατά πόσο έχουν αυτές εφαρμοστεί κατά την υλοποίησή του, (γ) αν δεν έχουν εκπονηθεί, γιατί εγκρίθηκε το έργο αυτό χωρίς να τηρούνται οι απαραίτητες προδιαγραφές (ύπαρξη κατάλληλων μελετών), όπως απαιτείται σε έργα παρέμβασης στην παράκτια ζώνη
• Έχει σκοπό η Περιφέρεια να ξεκινήσει μια καταγραφή ανάλογων προβλημάτων, να διαπιστώσει τυχόν συνέπειες κακής μελέτης και εκτέλεσης λιμενικών έργων σε διάφορα νησιά, με στόχο να διδαχθούν οι υπηρεσίες από την υπάρχουσα αρνητική εμπειρία και τα παθήματα, να βελτιωθεί ο σχεδιασμός έργων, να γίνουν οι κατάλληλες ενέργειες εγκαίρως ώστε να αποφευχθούν παρόμοια φαινόμενα και σε άλλα νησιά, να διασφαλιστεί ότι στο μέλλον θα λαμβάνονται όλα τα κατάλληλα μέτρα στη φάση του σχεδιασμού όσο και κατά τις γνωμοδοτήσεις από το Περιφερειακό Συμβούλιο ή Επιτροπές του προκειμένου να μην διαιωνίζεται αυτή η κατάσταση
• Σκοπεύει η Περιφέρεια να συγκεντρώσει όλες τις επιμέρους μελέτες και έρευνες που έχουν γίνει ή γίνονται για θέματα διάβρωσης στις ακτές στο Ν Αιγαίο καθώς και να δημιουργήσει μια βάση δεδομένων για την κατάσταση των ακτών στο Ν Αιγαίο και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, με προτεραιότητα σε αυτά της διάβρωσης
• Ποιος είναι ο σχεδιασμός της Περιφέρειας Ν Αιγαίου για την προώθηση με αποτελεσματικό τρόπο της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης της Παράκτιας Ζώνης και τι μέτρα εφαρμογής πρόκειται να λάβει σύμφωνα με Σύσταση του 2002 («Σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαΐου 2002, σχετικά με την εφαρμογή στην Ευρώπη της ολοκληρωμένης διαχείρισης των παράκτιων ζωνών»⁸), το γεγονός ότι η Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Παράκτιων Ζωνών «απαιτεί στρατηγικές ενέργειες που θα συντονίζονται και θα εναρμονίζονται σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, κατευθυνόμενες και υποστηριζόμενες από κατάλληλο πλαίσιο σε εθνικό επίπεδο».
• Σχεδιάζει η Περιφέρεια Ν Αιγαίου να φέρει προς συζήτηση στο Περιφερειακό Συμβούλιο, και πότε, ένα σχέδιο για την προώθηση της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Παράκτιας Ζώνης στον νησιωτικό μας χώρο καθώς και για την εξειδίκευση της Θαλάσσιας Στρατηγικής στις συνθήκες της περιοχής μας, περιλαμβάνοντας και ένα χρονοδιάγραμμα και σχέδιο για την ολοκλήρωση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού για το Ν. Αιγαίο

Ο Περιφερειακός Σύμβουλος και Γραμματέας του Π. Σ

Νίκος Χρυσόγελος

1 «Άγνωστες παραμένουν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την παραμονή του ναυαγίου του Sea Diamond στον βυθό της Καλντέρας», ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ, ΚΥΚΛΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ, Φεβρουάριος 2011

2 Απόσπασμα από την τοποθέτηση του Ν. Χρυσόγελου, στην σχετική συζήτηση στο ΠΣ στις 31/1/2011: «Δυστυχώς, συζητάμε σήμερα αποσπασματικά την συμμετοχή Περιφερειακών Συμβούλων σε διάφορες επιτροπές (πολιτικής προστασίας, ανέλκυσης ναυαγίων, χαρακτηρισμού πολυσύχναστων παραλιών κα) χωρίς να έχουμε συζητήσει για τις πολιτικές που πρέπει να εκφράσουν οι Περιφερειακοί Σύμβουλοι που θα συμμετέχουν σε αυτές. Βάζουμε το κάρο μπροστά από τα άλογα. Για παράδειγμα, τι θέση θα υποστηρίξει ο Περιφερειακός Σύμβουλος που θα συμμετάσχει στην “επιτροπή ανέλκυσης ναυαγίων” της Θήρας; Έχει θέση η Περιφέρεια και το Περιφερειακό Συμβούλιο για το θέμα της ανέλκυσης του ναυαγίου SEA DIAMOND που ζητούν φορείς και πολίτες της Σαντορίνης; Είναι διατεθειμένη η Περιφέρεια να προχωρήσει σε ανέλκυση του ναυαγίου απαιτώντας το κόστος να καλυφθεί από την εταιρία; Παρόμοια θέματα είναι κατεξοχήν πολιτικά και πρέπει να έχει το Περιφερειακό Συμβούλιο συγκεκριμένη άποψη την οποία θα εκπροσωπήσει στη συνέχεια ο Περιφερειακός Σύμβουλος που θα συμμετάσχει στην επιτροπή»

3 http://www.eurosion.org/reports-online/reports.html

4 Υλικό από την σχετική εκδήλωση του ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΑΝΕΜΟΥ στην Ρόδο και στην Κω 18 και 19 Σεπτεμβρίου 2010, στο blog του ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΑΝΕΜΟΥ http://ecoanemos.wordpress.com/about/videos/%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CF%82/

5 http://www.scribd.com/doc/17161133/Copra-Net-Conference-Results

6 Το υλικό από την Εκδήλωση «Τσουνάμι και Πολιτική Προστασία» που οργάνωσε στις 29/3/2011 στη Σύρο ο ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΝΕΜΟΣ.Τις εισηγήσεις των ομιλητών μπορείτε να δείτε εδώ:

1. Κλιματική αλλαγή και τσουνάμι: H Ελληνική πραγματικότητα (Ε. Δουκάκης Αναπλ. Καθηγητής ΕΜΠ)
2. Τσουνάμι στην Ελλάδα Αντιμετώπιση Κινδύνου- Πολιτικός Σχεδιασμός & Πολιτική Προστασία Δρ Γ. Α. Παπαδόπουλος

7http://europa.eu/legislation_summaries/maritime_affairs_and_fisheries/fisheries_resources_and_environment/l28164_el.htm

8 http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:32002H0413:EL:HTML

Νίκος Χρυσόγελος
Nikos Chrysogelos