Έπειτα από την παρακολούθηση της
Κατ’ αρχάς οι μελετητές διατρανώνουν ότι δεν έκαναν πολεοδόμηση τάσεων, δηλαδή εκτιμούν ότι υπάρχουν πολλά στρεβλά στη σύγχρονη οικιστική ανάπτυξη και γι’ αυτό χρειάζονται παρεμβάσεις ώστε να σταματήσει η κακοποίηση του περιβάλλοντος. Ωστόσο, οι γενικές κατευθύνσεις που δίνουν στο σχέδιό τους επισφραγίζει την καταστροφική ανάπτυξη αφού δεν αγγίζει τα περισσότερα από τα μικρά και μεγάλα εγκλήματα που έχουν ήδη γίνει σε βάρος του περιβάλλοντος.
Εξάλλου, χωρίς μελέτη και χωρίς αιτιολόγηση υιοθετείται και στο νέο προτεινόμενο σχέδιο η κατασκευή Χ.Υ.Τ.Α. (και όχι Χ.Υ.Τ.Υ.) στην Κορφή Ξύδη ενώ είναι ευρέως γνωστό ότι υπάρχει νομικό και κοινωνικό πρόβλημα με την κατασκευή οποιουδήποτε έργου για τη διάθεση των απορριμμάτων πέρα από την ολοκληρωμένη διαχείριση. Αφετέρου, η μελέτη αγνοεί ότι η συγκεκριμένη θέση, ούτως ή άλλως, δεν αξιολογήθηκε με αντικειμενικά κριτήρια σαν η πιο κατάλληλη για αυτό το σκοπό.
Το προτεινόμενο Γ.Π.Σ. θα έπρεπε να λάβει σοβαρά υπόψη την Προσφυγή στο ΣτΕ κατά της Μ.Π.Ε. του ΧΥ.ΤΑ. στην κορφή Ξύδη:
Ως προς τη χωροθέτηση του έργου: Καταρχήν, το Γ.Π.Σ. έπρεπε να μην δεσμευτεί για τη συγκεκριμένη θέση. Ως τοπικό χωροταξικό Σχέδιο, το Γ.Π.Σ. όφειλε να δώσει και εναλλακτικές κατευθύνσεις (έστω και γενικές) χωροθέτησης ενός τέτοιου έργου, τεκμηριώνοντας τις χωροταξικές κατευθύνσεις αυτές. Σε κάθε περίπτωση, όφειλε να ασχοληθεί σοβαρά με το ζήτημα της χωροθέτησης, ώστε να μην έρθει αντιμέτωπο -μεταξύ άλλων- με το κενό που θα δημιουργηθεί σε περίπτωση που γίνει αποδεκτή η Προσφυγή στο ΣτΕ. Τι προτείνει το ΓΠΣ σε περίπτωση που γίνει αποδεκτή η Προσφυγή; Ουσιαστικά, τίποτα!
Ως προς το είδος του έργου: Το Γ.Π.Σ. έπρεπε να δώσει έμφαση στις κατευθύνσεις της κοινοτικής και εθνικής νομοθεσίας, για την ολοκληρωμένη διαχείριση στερεών αποβλήτων και να εξειδικεύσει τις κατευθύνσεις αυτές σε επίπεδο Νάξου, ώστε να γίνει πολιτικό εργαλείο πίεσης για Χ.Υ.Τ.Υ. ή/και για εναλλακτικές μεθόδους ολοκληρωμένης διαχείρισης στερεών αποβλήτων.
Έτσι λοιπόν φαίνεται ότι η ομάδα του Τσεκούρα απλά υιοθετεί και συνεχίζει πάνω στα χνάρια των πρότερων κακώς κειμένων, χωρίς δική της επιστημονική έρευνα.
Μια δεύτερη ανάγνωση της μελέτης επιβεβαιώνει ότι προκρίνεται η τουριστική ανάπτυξη με έμφαση στην παραθεριστική κατοικία έναντι οποιουδήποτε άλλου παραγωγικού τομέα, αφού συνεχίζονται αυτές οι πρακτικές στις παράκτιες περιοχές και μεγαλώνουν τα όρια των οικισμών που αναπτύσσονται σ’ αυτήν την κατεύθυνση. Πολλές κραυγαλέες περιπτώσεις καταπατήσεων δημόσιου χώρου δεν θίγονται, καμιά ουσιαστική αλλαγή πλεύσης δεν προτείνεται.
Επιπλέον, κάτι που μας βρίσκει κάθετα αντίθετους είναι η πρόταση για την ανθρώπινη παρέμβαση στους ελεύθερους χώρους της ναξιακής φύσης. Ευτυχώς υπάρχουν ακόμα κομμάτια γης πάνω στο νησί που έχουν γλιτώσει από την οικιστική επέλαση και την εμπορευματοποίηση είτε με τη μορφή της άγριας τουριστικής ανάπτυξης είτε με τις λεγόμενες εναλλακτικές μορφές τουρισμού. Και ακριβώς αυτό το στοιχείο είναι ο πραγματικός πλούτος της Νάξου, ένας πλούτος που δεν αποτιμάται σε χρήμα αλλά σε ποιότητα και σε εύρος εμπειριών.
Επίσης, στο νέο σχέδιο διαφαίνεται η έντονη τάση συγκέντρωσης στην Πόλη με τη μεγάλη αύξηση των οικιστικών ορίων της και την πρόβλεψη για σχεδόν διπλασιασμό του πληθυσμού της, την ίδια στιγμή που παγώνει η οικιστική ανάπτυξη χωριών, ακόμα και κοντινών στη Χώρα. Εδώ, ο μελετητής όχι μόνο προβλέπει την συρρίκνωση των μικρών κοινοτήτων, αλλά με το σχεδιασμό του την προωθεί, κόντρα σε κάθε λογική αποκέντρωσης και αναζωογόνησης της υπαίθρου παρά τη ρητορική για το αντίθετο.
Τέλος, θέλουμε να επισημάνουμε το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης που έγινε για το Γ.Π.Σ. στο αμφιθέατρο Ι. Καμπανέλλης, το μελετητικό γραφείο άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να μην εκπονηθεί Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Σ.Μ.Π.Ε.) για το Γ.Π.Σ. Νάξου, λόγω «παλαιότητας» αρχικής μελέτης και επομένως λόγω δυνατότητας εξαίρεσης από τη Διαδικασία Περιβαλλοντικού Προελέγχου και Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης που προβλέπεται από την ισχύουσα νομοθεσία (Κ.Υ.Α. 107017/ΦΕΚ 1225/Β/2006). Το ενδεχόμενο αυτό καταδεικνύει από μόνο του ότι οι περιβαλλοντικές ευαισθησίες περισσεύουν για τους χωροτάκτες.
Είναι φανερό ότι το Γ.Π.Σ. είναι κομμάτι της κοινωνικοπολιτικής νοοτροπίας που αντιμετωπίζει τη φύση και το περιβάλλον σαν πεδίο εκμετάλλευσης και ανάπτυξης οικονομικών συμφερόντων και ότι κινείται μέσα στο σύγχρονο πνεύμα της «αξιοποίησης», δηλαδή τη μετατροπή του σε ευτελές χρηστικό αντικείμενο προς όφελος κάθε είδους επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Αυτή ακριβώς η κατεύθυνση έχει προκαλέσει μεγάλες καταστροφές στα οικοσυστήματα και την οικολογική ισορροπία όλου του πλανήτη. Σε τοπικό επίπεδο έχει επιφέρει τα δεινά που όλοι βλέπουμε στη Νάξο: άναρχη δόμηση, εμπορευματοποίηση ή ακόμη και αποκλεισμός των παραλιών, διάνοιξη δρόμων κατά το δοκούν, τριώροφα και τετραώροφα ακόμα και στην παραλία της Χώρας, μπαζώματα ρεμάτων, κακοποίηση των λιμνοθαλασσών με τις παραθεριστικές κατοικίες να φυτρώνουν σαν μανιτάρια, τσιμεντοποίηση των ελεύθερων χώρων στην Πόλη και τους οικισμούς.
Η Περιβαλλοντική Κίνηση από χρόνια έχει επισημάνει ότι κάθε φορά η ανακίνηση του χωροταξικού σχεδιασμού λειτουργεί σαν επιταχυντής της δόμησης, αφού χρησιμοποιείται από διάφορα συμφέροντα σαν φόβητρο, και εντέλει καταλήγει να διαιωνίζει και να επιδεινώνει την υπάρχουσα κατάσταση.
Δεν τρέφουμε ψευδαισθήσεις ότι η χωροταξία και η πολεοδόμηση είναι μόνο και αυστηρά επιστημονικά εγχειρήματα. Ο ίδιος ο παλιός υπουργός και πολεοδόμος Τρίτσης είχε υποστηρίξει ότι πρόκειται για πρωτίστως πολιτικές κατευθύνσεις που ανταποκρίνονται στην κοινωνική οργάνωση. Στις παρούσες λοιπόν συνθήκες αντιλαμβανόμαστε ότι δεν υπάρχει καμιά πιθανότητα να γίνει ένας ενιαίος χωροταξικός σχεδιασμός για όλο το νησί βασισμένος στην ήπια και ισόρροπη ανάπτυξη, στην αποκέντρωση, στην προστασία των ελεύθερων χώρων, με σεβασμό στο φυσικό τοπίο και στα ευαίσθητα οικοσυστήματα.
Όμως αυτό θα ήταν το ζητούμενο.
Νάξος 10 Απριλίου 2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου