N. Λεβογιάννης: πρέπει να μείνει στη Νάξο το χιτλερικό υδροπλάνο που ανελκύστηκε από ανεμότρατα

Ar (Arado) 196

ανακοίνωση του φιλόλογου-πρώην βουλευτή Νίκου Λεβογιάννη

Είναι γνωστό ότι στη διάρκεια της Κατοχής (1941-1944) και κυρίως την περίοδο της γερμανικής κατοχής (29.9.1943-15.10.1944), έγιναν στην θαλάσσια περιοχή γύρω απ' τη Νάξο (Νάξος-Πάρος-Μύκονος) δεκάδες βομβαρδισμοί, αερομαχίες, καταβυθίσεις εχθρικών πλοίων. Την περίοδο 1943-1944 συνέβησαν περίπου 30 τέτοια περιστατικά στην ευρύτερη περιοχή. Υπάρχουν ως σήμερα αρκετά απ’ τα ναυάγια αυτών των πολεμικών επιχειρήσεων, μερικά απ’ τα οποία οι καταδυτικές σχολές στη Νάξο, τα προβάλλουν και τα προτείνουν σε όσους ασχολούνται με τον καταδυτικό τουρισμό. Ένα γερμανικό υδροπλάνο του ίδιου τύπου με το ανελκυσθέν προχθές απ' την ανεμότρατα βρίσκεται νότια της Νάξου κοντά στην Ηρακλειά. Αυτό κατέπεσε στις 16-17 Σεπτ. 1943, σε αερομαχία ανάμεσα σε σχηματισμό 8 συμμαχικών Βρετανικών αεροπλάνων (Beaufighter), που

απογειώθηκαν από τη Λεμεσό και χτύπησαν γερμανική νηοπομπή, αποτελούμενη από ένα ανθυποβρυχιακό πλοίο και δύο επιταγμένα ατμόπλοια το «Πλούτων» και το «Παύλος». Η επιχείρηση έγινε στη θαλάσσια περιοχή νότια της Νάξου, ενώ η νηοπομπή κατευθυνόταν από Πειραιά προς Ρόδο. Από το βομβαρδισμό τα πλοία υπέστησαν σοβαρές ζημιές ενώ κατερρίφθη  ένα υδροπλάνο συνοδείας τύπου Ar (Arado) 196.

Το υδροπλάνο  που "ψάρεψε" προχτές η ανεμότρατα, σύμφωνα με όσα έχουν δημοσιευθεί, είναι ίδιου τύπου με το υδροπλάνο της Ηρακλειάς.

Κατά τη γνώμη μου, το υδροπλάνο αυτό, εφόσον είναι σε κατάσταση που μπορεί να καθαριστεί και να συντηρηθεί, πρέπει να παραμείνει στη Νάξο, να αναλάβει τη συντήρησή του το δημοτικό λιμενικό ταμείο Νάξου με τη βοήθεια ειδικών των Ενόπλων Δυνάμεων και στη συνέχεια να εκτεθεί σε ειδικά διασκευασμένο χώρο στο λιμάνι της Νάξου, ως σύμβολο των συγκλονιστικών πολεμικών επιχειρήσεων που έγιναν εκείνα τα χρόνια στη Νάξο και στον ευρύτερο θαλάσσιο χώρο γύρω απ’ αυτή. Οι επιχειρήσεις αυτές έγιναν απ' τους συμμάχους με την πληροφόρηση και την καθοδήγηση που έδιναν οι ναξιώτικες αντιστασιακές οργανώσεις και κυρίως η οργάνωση Στρατιωτικόν Τμήμα Νάξου (ΣΤΝ) επί κεφαλής της οποίας ήταν ο ταγματάρχηςΓεώργιος Δέτσης από τον Δαμαριώνα.

Είναι επίσης γνωστό ότι από αυτές τις επιχειρήσεις υπήρξαν και θύματα κάτοικοι της Νάξου. Στη διάρκεια βομβαρδισμού γερμανικών πλοίων στο λιμάνι της Νάξου από 4 συμμαχικά αεροπλάνα στις 30.10.1943 σκοτώθηκαν από τα αντιαεροπορικά πυρά των γερμανικών πλοίων δύο νέοι στην παραλία της Νάξου (Πόρτα γυαλού) ενώ παρακολουθούσαν μαζί με πολύ κόσμο τους βομβαρδισμούς. Ήταν ο καθηγητής Νικηφόρος Λεγάκης και ο νεαρός Δημ. Βάλβης.

Παρόμοιο τραγικό  περιστατικό συνέβη σε άλλο βομβαρδισμό και στην Παροικία Πάρου (14.1.1944), όπου σκοτώθηκαν δυο μαθητές με τη δασκάλα τους σε αίθουσα του δημοτικού σχολείου την ώρα του μαθήματος, στη διάρκεια βομβαρδισμού από συμμαχικά αεροπλάνα γερμανικών πλοίων που βρίσκονταν στο λιμάνι. Μια αεροτορπίλη έπεσε εκ λάθους σε μια αίθουσα του δημοτικού σχολείου, που στεγαζόταν τότε στον περίβολο της Εκατονταπυλιανής, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν η δασκάλα Ειρήνη Κονδύλη και οι μαθητές Φρ. Τσαντάνη και Θαν. Φωκιανός. Την ίδια μέρα σκοτώθηκε στην Παροικία Πάρου από άλλο βομβαρδισμό ο Κων/νος Αργουζής.