“Aληθινά παραμύθια της Νάξου”

 Αφηγητές: Oι αρχαιολόγοι 

Χρήστος Ντούμας, Φωτεινή  Ζαφειροπούλου, Μυρτάλη  Αχειμάστου-Ποταμιάνου, Φανή Δροσογιάννη 

      Η MOnuMENTA στο πλαίσιο του προγράμματος «Τοπικές Κοινωνίες & Μνημεία» ανέλαβε  να αρχινήσει με τη συνεργασία του Δήμου Νάξου και μικρών Κυκλάδων ένα παραμύθι με ιππότες, δράκους, θησαυρούς, μενίρ, πύργους, ερείπια, ξωτικά και άλλες περιπέτειες, που συνέβη στη Νάξο σε καιρούς παλιούς, αλλοτινούς.

      Τις παραμυθένιες ιστορίες θα αφηγηθούν τέσσερις αρχαιολόγοι που εργάστηκαν στη Νάξο την περίοδο 1960-1995  στο πλαίσιο της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, αφήνοντας πολύ έντονα τα σημάδια της προσπάθειάς τους για έρευνα, προστασία και ανάδειξη του αρχαιολογικού πλούτου της Νάξου. Στο ξετύλιγμα του κουβαριού θα βοηθήσουν συνεργάτες, φίλοι και κάτοικοι του νησιού…

      Όλα αυτά θα συμβούν  στη Νάξο, στην πρώην Σχολή Ουρσουλινών (Κάστρο Χώρας Νάξου), την Κυριακή 3 Ιουλίου 2011, στις 7μ.μ. Το παραμύθι θα τελειώσει με μια γιορτή.

      Με  τη δράση αυτή, η MOnuMENTA, μέσα από το πρόγραμμα «Τοπικές Κοινωνίες & Μνημεία», εξετάζει παράλληλα μια νέα σκοπιά, ερμηνευτικά ανεξερεύνητη, σχετικά με το κοινωνικό παρελθόν και το παρόν των μνημείων.

      Εξερευνά, λοιπόν, τις θέσεις, τις απόψεις  και τις πρακτικές μιας κοινότητας πολύ στενά συνδεδεμένης με τα μνημεία, αυτής των ερευνητών, και ιδιαίτερα εκείνων που έδρασαν σε εποχές που ‘πολιτισμός’, ‘αρχαία’ και ‘αρχαιολόγος’ σήμαιναν αισθητά διαφορετικά πράγματα από ότι σήμερα. Τεκμηριώνονται έτσι αντιλήψεις και πρακτικές που διαμόρφωσαν ουσιαστικά την αρχαιολογική έρευνα, σε εκείνες τις κυκλωτικές προθέσεις για προστασία των μνημείων και του τοπίου από τις ισοπεδωτικές επιθέσεις ανάπτυξης, που καρποφόρησαν από τη δεκαετία του 1970 και μετά.

      Παράλληλα όμως, τεκμηριώνονται και οι σχέσεις της κοινότητας των ερευνητών με τις τοπικές κοινωνίες αλλά και οι προσεγγίσεις των τελευταίων απέναντι σε υλικά και άυλα μνημεία, την περίοδο που νεράιδες και στοιχειά αποσύρονται στις σπηλιές τους ενώ οι δράκοι του τσιμέντου και οι σειρήνες του εύκολου κέρδους από το μαζικό τουρισμό ξεπροβάλλουν στον ορίζοντα.

      Από μια ευρύτερη σκοπιά, με την παρούσα δράση, το Πρόγραμμα «Τοπικές Κοινωνίες & Μνημεία», εγκαινιάζει τη συστηματοποίηση της έρευνας άυλης μαρτυρίας, σχετικά με την αντίληψη, την αντιμετώπιση, τη χρήση και τη διαχείριση των μνημείων που έχει διαμορφώσει, τα αποτελέσματα της οποίας σύντομα θα είναι προσβάσιμα διαδικτυακά μέσα από τη νέα ιστοσελίδα του.

      Η άυλη μαρτυρία ή άυλη πολιτιστική κληρονομιά, όπως την αναφέρει η UNESCO στη Σύμβαση του 2003 (UNESCO 2003. Σύμβαση για την Προστασία της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Προσβάσιμη στο: http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?lg=en&pg=00006) είναι οι προφορικές παραδόσεις και εκφράσεις, σκηνικές τέχνες, κοινωνικές πρακτικές και τελετουργικά, γνώσεις και πρακτικές σχετικά με τη φύση και το ευρύτερο επιστητό, παραδοσιακές τέχνες και όλα τα στοιχεία υλικά και άυλα που τις συνοδεύουν, όπως για παράδειγμα η γλώσσα, τα εργαλεία κ.λπ.

      Οι  διαδικασίες αυτές που χάνονται χωρίς το θόρυβο της κατάρρευσης, νοηματοδοτούν ουσιαστικά τον υλικό  πολιτισμό από τη φάση της δημιουργίας  του και για κάθε μεταγενέστερη  χρήση του και συντηρούν κάποιες κοινωνικές μνήμες και ερμηνείες για τοπία και τοπόσημα, ωφέλιμες πέρα από την επιστήμη για την επανοηματοδότηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και τη δημιουργία νέου πολιτισμού.