Ένας Φάρος Πολιτισμού Ξαναγεννιέται

Σε φάρο πολιτισμού προσβάσιμο σε κάθε επισκέπτη φιλοδοξεί να μετατρέψει η Καθολική Αρχιεπισκοπή Τήνου-Νάξου το εγκαταλελειμμένο κτίριο της Μονής Ουρσουλινών, στο Κάστρο. Οι εργασίες για την αποκατάσταση και συντήρηση του κτιρίου ξεκίνησαν ήδη, με πρωτοβουλία και χρηματοδότηση από την Καθολική Αρχιεπισκοπή, υπολογίζεται δε ότι θα διαρκέσουν δύο χρόνια ακόμα. Όνειρο 10 ετών για τον Αρχιεπίσκοπο , το οποίο πριν πέντε χρόνια, όταν ανατέθηκε η μελέτη στον αρχιτέκτονα κ. Ματθαίο Καστορίνη, άρχισε να παίρνει «σάρκα και οστά». Την εκτέλεση των εργασιών έχει αναλάβει ο κ. Νίκος Σεχρεμέλης. «Είμαστε δυνατό τρίο και συνεργαζόμαστε άψογα» δηλώνουν ο Σεβασμιότατος Αρχιεπίσκοπος κ.κ. Νικόλαος, αλλά και ο κ. Σεχρεμέλης.
Το τμήμα του κτιρίου των Ουρσουλινών στο οποίο γίνονται οι παρεμβάσεις καλύπτει επιφάνεια 1.116 τ.μ. και αναπτύσσεται σε έξι επίπεδα, ακολουθώντας την κλίση του εδάφους του Κάστρου, με υψομετρική διαφορά περίπου 26 μέτρων. Το κτίσμα έχει δύο κύριες εισόδους, βόρεια πλάι στο Αρχαιολογικό Μουσείο στο Κάστρο και νότια, στην οδό Αγίου Μαρτίνου. Η έλλειψη συντήρησης από το 1972 και η φθορά από το χρόνο είναι οι παράγοντες που συνετέλεσαν κυρίως στη σημερινή κατάσταση.
Από τον περασμένο Οκτώβρη συνεργείο 8-14 ατόμων βρίσκεται ήδη μέσα στο ιστορικό κτίριο και έχει ήδη ολοκληρώσει τις εργασίες για την ενίσχυση των θεμελίων, συμβάλλοντας έτσι στη βελτίωση της στατικής επάρκειας του κτιρίου. Ακολούθησε η καθαίρεση κάθε μεταγενέστερης παρέμβασης, που αλλοιώνει το χαρακτήρα του αρχικού κτίσματος . Είναι χαρακτηριστικό ότι έχουν ήδη απομακρυνθεί περισσότερα από 700 κυβικά αδρανών υλικών, σύμφωνα με τον κ. Σεχρεμέλη, ποσότητα που μαρτυρά την έκταση των προσθηκών που έγιναν από το 1925 και μετά, προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι ανάγκες των μαθητριών.
Κατασκευή ανελκυστήρων
Μία από τις σημαντικότερες λειτουργικές παρεμβάσεις που αναμένεται να γίνουν στο κτίριο και θα ολοκληρωθεί τον επόμενο χρόνο είναι και η δημιουργία ανελκυστήρα. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις σε οκτώ μήνες αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία το ασανσέρ.
Πρόκειται για ένα έργο πνοής, αφού θα διευκολύνει την πρόσβαση στο Κάστρο για όλους. Το ασανσέρ το οποίο θα μεταφέρει τους επισκέπτες από τη νότια είσοδο στην οδό Αγίου Μαρτίνου στην καρδιά του Κάστρου, δίπλα στο Αρχαιολογικό Μουσείο θα είναι στη διάθεση όλων των επισκεπτών, αφού θα μπορούν με τη χρήση κάρτας να το χρησιμοποιούν ντόπιου και επισκέπτες… Ο χώρος που θα τοποθετηθεί η «καμπίνα» του ασανσέρ έχει ήδη διαμορφωθεί και χρησιμοποιείται από τον εργολάβο για τις οικοδομικές εργασίες.

Το παράπονο
«Το κτίριο αυτό είναι ιδιοκτησία του Ναξιακού λαού…» δηλώνει στο ΒτΝ ο Σεβασμιότατος κ.κ. Νικόλαος, ένας από τους εμπνευστές της αποκατάστασης του κτιρίου. Παρά τη μείζονα σημασία του έργου, η ανταπόκριση των φορέων στο κάλεσμα για οικονομική ενίσχυση είναι ανύπαρκτη. «Οι τοπικοί παράγοντες πρώτου και δευτέρου βαθμού αυτοδιοίκησης δυστυχώς δεν έχουν αντιληφθεί τη σημασία του έργου αυτού» τονίζει ο κ.κ. Νικόλαος και καταλήγει «η αποκατάσταση του κτιρίου είναι το σημαντικότερο έργο που εκτελείται αυτή τη στιγμή στο νησί, στηρίζοντας παράλληλα και τη ναξιώτικη οικονομία. Δυστυχώς οικονομικά δεν είναι εύκολη η ολοκλήρωση των εργασιών αν δεν υπάρξει στήριξη»…

Ιστορική αναδρομή της Σχολής Ουρσουλινών
Οι προσπάθειες ίδρυσης της σχολής στο Κάστρο, που σκοπός της θα ήταν η διαπαιδαγώγηση των Καθολικλων Νεανίδων της Νάξου, άρχισαν από τους Ιησουίτες το 1630, όμως οι ενέργειές τους ναυάγησαν, καθώς δεν υπήρχε το οίκημα της Μονής. Το 1713 ξεκινούν οι εργασίες ανοικοδόμησης, οι οποίες ολοκληρώνονται το 1715 (κεντρικό κτίριο), ξεκινώντας τότε η λειτουργία του μοναστηριού και του σχολείου με μοναχές από τη Νάξο. Το μέγεθος όμως του μοναστηριού δεν ικανοποιεί τις φιλοδοξίες των Ναξίων και έτσι άρχισαν εκ νέου οικοδομικές εργασίες, οι οποίες ολοκληρώθηκαν το 1722. Ένα έτος αργότερα δόθηκε η άδεια λειτουργίας, ενώ ελλείψει μοναχών η Μονή εγκαινιάσθηκε το 1739. Από το 1857 άρχισε να δέχεται και μαθήτριες εσωτερικές, ασχέτου δόγματος, έτσι δημιουργήθηκε το πρώτο στην Ελλάδα Γαλλικό Παρθεναγωγείο, στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης, με νέες από όλη την Ελλάδα. Το 1931 η σχολή λειτουργεί καθαρά ως Ελληνικό Γυμνάσιο, αναγνωρισμένο από το Ελληνικό Κράτος, με την επωνυμία «Ελληνογαλλική Σχολή Ουρσουλινών Νάξου».
Κατά τον πόλεμο η σχολή παύει να λειτουργεί και επαναλειτουργεί το 1946 και μέχρι το 1972, όπου και διέκοψε τη λειτουργία της οριστικά, λόγω έλλειψης οικονομικών πόρων και ικανοποιητικού αριθμού νέων ενεργών καλογραιών.